توجه در نماز...
شرح
فرمایش جناب حداد از علامه طهرانی: انصافاً این جملۀ ایشان حاوی أسرار و
دقائقی است، و حقّ مطلب همینطور است که افاده فرموده‌اند. چرا که
در نماز اگر انسان متوجّه معانی نماز شود که مثلاً إِیَّاکَ نَعْبُدُ
وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ به معنی آنست که: من فقط ترا عبادت میکنم و
از تو استعانت می طلبم، ذهن و فکر نمازگزار بدین حقیقت متوجّه
بوده و از توجّه کامل به خدا غافل است؛ در حالیکه باید توجّه صد در
صد به سوی خدا باشد و مخاطب فقط خدا باشد، و در اینصورت دیگر توجّه
به معنی نیست مگر به نحوۀ آلی و مِرْآتی، همچنانکه در نماز نباید
انسان توجّه به الفاظ و عبارات آن داشته باشد مگر توجّه آلی و
مِرْآتی. زیرا اگر توجّه به الفاظ نماز از صحّت ادا کردن و تجوید آن و
أداءِ از مخارج آن شود، دیگر آن نماز، نماز نیست؛ نه توجّه به
خداست و نه توجّه به معنی. ولی اگر توجّه به خدا شود و انسان در
خطاب و مکالمه اش با خدا لحظه ای فرود نیاید، نه فکر الفاظ نماز را
بنماید و نه فکر معانی آنرا، در اینصورت تمام الفاظ خود بخود به نحو
آلی و مِرآتی یعنی با نظر غیر استقلالی آمده و به دنبال، جمیع معانی
نیز به طریق آلی و مِرآتی نه با نظر استقلالی آمده و همه به نحو
صحیح و مطلوب أدا شده است بدون آنکه در توجّه تامّ به خداوند و
حضور قلب خللی وارد آید. مثلاً در همین مکالمات و گفتگوهائی که ما
شبانه‌روز با هم داریم، و در سخنرانیها و خطابه‌ها و مراجعات و فصل
خصومتها و سائر اموری که در آنها عنوان تخاطب و گفتگو است، تمام
توجّه ما به شخص مخاطب است نه به خطاب. آنچه در خطاب از مغز و
اندیشۀ انسان بر زبان جاری میشود همه‌اش درست و صحیح است، بدون
اینکه ما توجّه به صحّت آنها داشته باشیم؛ و اگر یک لحظه توجّهمان
را به عبارات و مطالبی که ردّ و بدل میشود منعطف سازیم، اصل
توجّه به خطاب از میان میرود و در آن لحظه دیگر مخاطبی وجود ندارد.
...
- ۹۴/۰۲/۲۸
- ۷۰۴ نمایش